Mobiliteit

De geopolitieke verschillen tussen de hoge en lage scenario’s hebben sterke invloed op de vervoersvolumes van het goederenvervoer. In de hoge scenario’s is sprake van een verdere groei van internationale samenwerking en van wereldhandel en dus een sterke groei van internationaal personen- en goederenvervoer. De lage scenario’s gaan met aanhoudende internationale spanningen en handelsconflicten uit van minder groei. Wel komt een deel van de productie van goederen dan vanuit het buitenland terug naar Nederland, wat zorgt voor extra binnenlandse transportvolumes.

Technologische groei

In de scenario’s met hogere groei gaan de technologische ontwikkelingen sneller. Batterijen voor elektrische auto’s zullen goedkoper worden, vliegtuigen zuiniger, schoner en stiller. Het thuiswerken blijft naar verwachting structureel hoog. In de lage scenario’s gaan al deze ontwikkelingen langzamer: grote doorbraken in batterij- en vliegtuigtechnologie blijven uit. Het thuiswerken neemt weer wat af, maar blijft ook structureel hoger dan voor corona.

In alle scenario’s zal het overgrote deel van de auto’s in 2060 elektrisch zijn, maar de snelheid van deze verandering is onzeker. In 2040 is het aandeel van elektrische auto’s in de lage scenario’s 40 procent, tegenover 80 procent in de hoge scenario’s. De scenario’s laten zien dat ook vrachtwagens op termijn grotendeels elektrisch zullen worden, mede door Europese normering en snelle kostendaling van de technologie voor elektrische vrachtwagens. Waterstofvoertuigen kunnen mogelijk een niche-rol vervullen in het zware transport, waarvoor batterij-elektrische aandrijving minder geschikt is.

Beleidsaannames doen ertoe

Hoe mobiliteit zich in Nederland ontwikkeld hangt van veel dingen af, en ook beleid is daarin een factor. De elektrificatie van het wegverkeer betekent het einde van de accijnsinkomsten zoals die nu worden geïnd. Met het huidige belastingregime zou autorijden goedkoper worden en dat zou het autogebruik fors kunnen verhogen, met grotere filevorming tot gevolg. Wanneer we uitgaan van een gelijkblijvend niveau van autobelastingen en de uitbreiding van het hoofdwegennet doorgaat, zal de drukte op de weg niet heel veel toenemen.

Ook in de luchtvaart speelt beleid een grote rol. In de lage scenario’s blijft het aantal vluchten ongeveer op het huidige niveau, maar in de hoge scenario’s is er zoveel vraag dat het capaciteitsbeleid bepalend zal zijn voor de omvang.

Grotere verschillen in mobiliteitsgedrag

Naar verwachting zullen de verschillen in mobiliteitsgedrag binnen Nederland verder toenemen. In het hoogstedelijk gebied hebben mensen gemiddeld een lager autobezit, minder autogebruik en meer gebruik van fiets en openbaar vervoer. De sterke bevolkingsgroei in de steden zorgt voor ruimtedruk, die aanpak behoeft. Groei van het autogebruik vindt vooral plaats buiten de steden, waar afname van het gebruik van de bus in drie van de vier scenario’s is voorzien.

Verkeersveiligheid

Het aantal verkeersslachtoffers zal naar verwachting stijgen. Dat komt door de verdere vergrijzing van de bevolking en de toename van het e-bikegebruik. Daarentegen zijn ontwikkelingen rond automatisch rijden goed voor de verkeersveiligheid. De effecten daarvan zijn nog onzeker en afhankelijk van beleidskeuzes.

Invloed van de klimaattransitie

In alle scenario’s zorgt de overgang naar hernieuwbare energie voor het wegvallen van het vervoer van kolen en olie. Dat heeft met name impact op de zeevaart, de binnenvaart en het goederenvervoer per spoor. Of buisleidingen als transportmiddel voor waterstof en ammoniak daarvoor in de plaats komen is nog onzeker. In de luchtvaart zal de energietransitie leiden tot hogere ticketprijzen en een geremde groei van de vraag. In de scenario’s met hoge economische groei zullen capaciteitsrestricties voor Schiphol bepalend zijn voor de omvang van de luchtvaart. Door de trend naar grotere vliegtuigen kan het aantal passagiers nog wel wat groeien.

Hoofdrapport en cahiers

• Hoofdrapport
• Cahier Demografie
• Cahier Economie
• Cahier Regionale ontwikkelingen en ruimtegebruik
• Cahier Klimaat en energie